خدیجه (س) همتای بی همتا

به مناسبت سالروز وفات حضرت خدیجه (س)، کتاب «خدیجه سلام الله علیها همتای بی‌همتا» با حضور نویسنده  کتاب، دکتر مرضیه محمدزاده پژوهشگر تاریخ اسلام و مدرس دانشگاه در موسسه مطالعات و تحقیقات زنان برگزار شد.

در این جلسه ابتدا دکتر کبری روشنفکر به عنوان دبیر نشست با تسلیت سالروز وفات حضرت خدیجه (س) به سوابق خانم دکتر مرضیه محمد زاده اشاره کرده و گفت: ایشان دارای تالیفات و تحقیقات متعدد از جمله زنان عاشورایی هستند.

وی به جلسه پیشین این موسسه در خصوص زندگی حضرت خدیجه (س) که سال گذشته در روز ملی خانواده بر پایه کتاب "بانوی اول" و با حضور دکتر معصوم ابتکار و نیز نویسنده آن کتاب دکتر سید محمد تقی موحد ابطحی برگزار شد توضیحاتی ارایه داد.

روشنفکر افزود: امروز در خدمت خانم دکتر مرضیه محمد زاده هستیم که صاحب تالیفات و تحقیقات متعدد از جمله زنان عاشورایی هستند و موضوع بحث ما یکی از آثار ایشان به نام «خدیجه سلام الله علیها همتای بی‌همتا» است.

دبیر نشست با اشاره به اینکه کتاب مورد بحث در سال 1397 به زبان فارسی منتشر شد، اظهار کرد: این کتاب اکنون به زبان انگلیسی نیز انتشار یافته است.

این مدرس دانشگاه افزود: وجود حضرت خدیجه برای اسلام مایه برکت بوده و تلاش داریم انزوای تاریخی که به علت غفلت مورخان یا هر دلیل دیگری شامل حال این زن بزرگ شده را در حد توان جبران کنیم. 

سپس مرضیه محمد زاده با نکته مهمی در شخصیت حضرت خدیجه (س) سخن را آغاز کرد و گفت: آن حضرت جامع زیرساخت‌های کرامت انسان یعنی عقلانیت و آزادگی و اخلاق و معنویت را، هم پیش از ازدواج و هم بعد از ازدواج دارا بود و هرگز کسی نتوانست در زندگی حضرت محمد به جایگاه خدیجه (س) نزدیک شود، چه رسد همپا و همتای او گردد.

این محقق با اشاره به دوران پیش از ازدواج حضرت خدیجه گفت: او درعصر جاهلیت با فعالیت و مدیریت اقتصادی خود از طریق اشتغال به تجارت و استخدام مردان کارآمد و تولید ثروت نماد عفت، پاکدامنی، درستی و صداقت و معروف به «سیده قریش» و «طاهره» بود.

وی افزود: خدیجه (س) دارای شخصیت چند بُعدی بوده و حرکت خلاف جریان غالب جامعه جاهلی حجاز، کلید فهم شخصیت عمیق، مستقل، آزاده و خدامحور اوست.

این نویسنده با اشاره به فراز و نشیب های زندگی حضرت خدیجه (س) گفت: اولین ایمان آورنده و تصدیق کننده پیامبراکرم با وجود مخالفت گسترده مشرکین، او بود. در پانزده سال زندگی مشترک تا پیش از بعثت با اشرافی که بر روحیات همسرش داشت پشتیبانی اش کرد تا بدون دغدغه در خلوت‌های خود در غار حِراء بیندیشد و آنگاه که عظمت وحی الهی برای اولین بار بر محمّد (ص) نازل شد - که اگر بر کوهها نازل می‌شد، متلاشی می‌شدند -  اولین انسان ایمان آورنده به اسلام و صدیقه اول لقب گرفت و هیچ زن و مردی بر او سبقت نگرفتند. خدیجه (س) همسرش را سال‌ها پیش از بعثت هنگام تفکر و مناجات در غارهای دور از مکه همراهی کرده بود و حالات روحی او را به‌خوبی می‌شناخت؛ به خدای یگانه ایمان قلبی داشت و خدایان دروغین را نمی‌پرستید.

محمدزاده با اشاره به حمایت گسترده خدیجه (س) از پیامبر اسلام برای گسترش دین جدید، گفت: پس از دعوت آشکار و هنگام اوج آزار قریش در بیرون خانه، او چون کوهی استوار تکیه‌گاه رسول خدا قرار گرفت و۲۵ سال در بحرانی‌ترین شرایط کنارش بود؛ با مال خود آن حضرت را یاری کرد، وقتی همه دعوتش را تکذیب کردند، خدیجه ایمان آورد، تصدیق کرد و حمایتش نقش مهم و اساسی در زندگی پیامبر داشت.

این پژوهشگر تاکید کرد: مقابله با بنیان جامعه جاهلی آسان نبود و باید با امواج سهمگینی دست و پنجه نرم می‌کرد، زیرا شعار توحید پیامبر(ص) تمام بنیان‌های جاهلیت را هدف قرار داده بود و آنها با تمام قدرت به مقابله با آن بر ‌خاستند. خدیجه (س) نه تنها با صبر و مقاومت در سختی‌ها به خصوص در شعب ابی‌طالب؛ به فداکاری بزرگی دست زد و نه فقط تمام ثروتش را در راه رسالت محمد (ص) داد، بلکه مشاور امین رسول الله بود و به خاطر هوش، عقل و تدبیر سرشاری که داشت معاون و وزیری راستین و کارساز برای آن حضرت به حساب می آمد.

محمد زاده به اشاره به ویژگی های آن بانو مانند استقلال رای  بر حرکت وی بر مبانی دین حنیف در برابر غلبه جریان عمومی شرک بر جامعه و نیز فعالیت‌ اقتصادی موفق و پاک در مقابل جریان ناپاک تجاری مبتنی بر معاملات ربوی تاکید کرد.همچنین براساس تحقیقاتش بر نگاه انسانی و برابر به طبقات اجتماع در مقابله با نظام طبقاتی جامعه آن روز صحه گذاشت.

وی با تاکید بر اینکه حضرت خدیجه (س) همتای حقیقی پیامبر(ص) بود، اظهار کرد: آن بانو یگانه همسر در جامعه چند همسری عربستان بود که ۲۵ سال با پیامبر زندگی کرد، بدون آنکه همسر دیگری وارد زندگی آن حضرت شود و به تعبیر سیدشرف‌الدین اگر خدیجه در حیات باقی می‌ماند آن حضرت شریک دیگری انتخاب نمی‌کرد.

این پژوهشگر تاریخ افزود: پیامبر سال درگذشت حضرت خدیجه (س) را "عام الحزن" نامید و هرگز هیچ‌کدام از همسران بعدی  نتوانستند خلأ وجودی او را در روح و روان پیامبر پر کنند؛ به طوری که از عایشه نقل است: «هرگز پیامبر(ص) از یاد خدیجه و گفتن مدح او خسته نشد، از خانه بیرون نمی‏ رفت مگر اینکه خدیجه (س) را یاد می‏کرد و او را ستایش می‏نمود».

 نویسنده کتاب «خدیجه سلام الله علیها همتای بی‌همتا» از دیگر ویژگی های آن بانو در جایگاه مادری را  تربیت فرزندانی آزاده، مستقل و حق‌جو دانست و گفت: در جامعه مردسالارعرب جاهلی داشتن فرزند ذکور امتیاز محسوب می‌شد و نداشتن پسر به مثابه نداشتن دنباله و نسل بود. حاصل ازدواج خدیجه (س) با پیامبر(ص) چندین فرزند بود که دست تقدیر همه فرزندان ذکور او در کودکی گرفت. اما برای حضرت خدیجه که در برابر این مشیت الهی صبر و شکیبایی پیشه کرد، مهم انتقال صفات انسانی چون آزادگی و استقلال رای بود که برای فرزندش به یادگار گذاشت.