خطبه فدکیه ما را به تلاش برای یافتن حقیقت دعوت می‌کند

نکاتی درباره  خطبه تاریخی فدکیه 

معصومه ابتکار- در فرهنگ ما یک فرصت بزرگ به نام الگو‌های فرازمانی و فرامکانی وجود دارد؛ همه می‌دانیم که در یک زیست بوم به مربی، منتور و راهنما نیاز داریم تا کار خود را پیش ببریم و  این جفاست اگر فکر کنیم شخصیت بزرگی مثل حضرت زهرا سلام الله صرفا یک شخصیت تاریخی یا مذهبی بوده است.

البته شخصیت تاریخی و مذهبی ایشان جایگاه خودش را دارد، اما بخش مهم‌تر نقش ایشان جایگاهی است که در چالش ها و مشکلات  می‌تواند راهنمای ما باشد و  خطبه فدکیه یک رویکرد سیاسی، فرهنگی و اجتماعی دارد که در همه عرصه‌ها و زمان‌ها قابل استفاده و استناد است. شخصیت های معنوی در گذر زمان کمرنگ نمی شوند، بلکه برای شناخت آنها از ابزار مدرن باید استفاده کرد. ایشان یک الگوی رفتاری (role model) برای همه و یک شخصیت الهام بخش (inspirational)  برای بشر است.

حضرت فاطمه(س) در فضای سنگین سیاسی حاکم، شجاعانه و با بصیرت از حق دفاع کرده و در برابر انحرافی که اسلام را از حقیقت دور می‌کرد، هشدار دادند.  در شرایط ایجاد شده بعد از رحلت پیامبر(ص) و در برابر حمله‌ها و تحریفات تصمیم گرفتند این خطبه را در مسجد بخوانند؛  خطبه ای که در ادبیات عرب دارای جایگاه ویژه‌ای است، ولی در کشور ما کمتر به زبان روز مورد بررسی قرار گرفته است.  متاسفانه نوع نگاه سنتی و بلکه قشری به مذهب ارتباط با نسل جوان را دشوار کرده است. 

آن بانو در این خطبه به بحث تعقل اشاره می‌کنند و تفکر را مبنای اعمال و سخنان افراد بیان می‌کنند. اگر چه تسلط حضرت به تمام حوزه‌ها از جمله قرآن، دین، سیاست، شرایط اجتماعی و دغدغه ایشان نسبت به آینده در زندگی ایشان قابل ملاحظه است.

باید تسبیح خداوند در اعمال ما تجلی یابد، چنانچه می بینیم حضرت زهرا(س) در جملات بسیار بُرنده و تاثیرگذارشان ذره‌ای بی‌احترامی و توهین ندارند. خطبه فدکیه در عین اینکه می‌تواند الگویی برای کسانی که به دنبال حقیقت هستند، باشد، ترسیم گفتار اخلاقی برای همگان هم هست. به عبارت دیگر،  حضرت زهرا(س) در جملات بسیار برنده و تاثیرگذارشان ذره‌ای بی‌احترامی و توهین ندارند و ترسیم اخلاق برای نسل آینده باید از این رفتار زهرایی الگو بگیرد.

ایشان جمله بسیار کارآمدی  در خطبه دارد با این مضمون: «کسی که بهترین عبادت خود را برای خدا بالا بفرستد خدا هم بهترین سرنوشت را برای او می‌فرستد». درست است که عبادت به معنای راز و نیاز با خداست، اما باید بدانیم که خدمت به خلق و گره گشایی از بندگان خدا اگر با نیت خالص باشد قطعا عبادت بوده و از طرف خدا مورد قبول واقع خواهد شد. 

فدک را با هدف فشار اقتصادی بر اهل بیت از ایشان گرفتند، ولی خطبه فدکیه بسیار فراتر  به مسایل آن روز جامعه پرداخت؛ مسایلی که در هر دوره ای ریشه مشکلات موجود است و خطبه فدکیه ما را به تلاش برای یافتن حقیقت دعوت می‌کند.

متن  و ترجمه خطبه فدکیه در اینجا